مصاحبه با آقای کیامرث خورده بین (نوحه سرا)
با سلام خدمت دوستان عزیز و همراهان همیشگی آوای لیان
در آستانه فرا رسیدن ماه محرم بر آن شدیم تا گفتگویی با شاعر آئینی و نوحه سرای موفق بوشهری جناب آقای کیامرث خورده بین داشته باشیم.
کیامرث خورده بین از شاعران و نوحه سراهای موفق در عزاداری سنتی بوشهر می باشد که اشعار ایشان در زمینه سوگواری اهل بیت عصمت و طهارت با ویژگیهای بارز صنایع بکار رفته ادبی ، در کنار اشعار دیگر بزرگان قرار گرفته و زینت بخش نوای عزاداری سنتی بوشهر گردیده .
در ادامه گفتگوی ما را با ایشان می خوانید .
» در ابتدا معرفی و از سوابق خود در هنر و عزاداری سنتی بوشهر بیان فرمایید.
کیامرث خورده بین هستم . از سال ۱۳۷۸ در زمینه سرودن شعر و ترانه شروع به فعالیت کردم البته بنده در زمینه موسیقی و هنر نمایش هم فعالیت های مستمری دارم .
* * * * * * *
» چطور شد که به نوحه سرایی روی آوردید؟
از همان ابتدای فعالیت در زمینه سرودن شعر و به دلیل علاقه و ضرورت در این وادی هم حضور پیدا کردم .
* * * * * * *
» اولین کار شما در زمینه ی نوحه سرایی کدام شعر بود؟
اولین کار شعری با مضمون ” شعیان هنگامه ی افغان و واویلا رسید ” با آهنگسازی مرحوم استاد عبدالحسین خرمایی بود .
* * * * * * *
» آیا سابقه نوحه خوانی هم داشته اید؟
در زمان تحصیل در مدرسه یکی دو بار این مراسم را اجرا کردیم که خودم در آن زمان مداحی کردم همچنین در چند نقطه از استان هم بصورت پراکنده این کار را انجام دادم یک بار هم در خوزستان این تجربه صورت گرفت .
* * * * * * *
» از محضر چه اساتیدی در این زمینه بهره برده اید؟
در این زمینه من هیچ استادی نداشتم . بیشتر بر اساس تجربه و شناخت شخصی خودم صورت گرفته است .
* * * * * * *
» در زمینه ی سراییدن شعر الگوی شما کدام شاعر است؟
در زمینه سرودن شعر هم من به علت علاقه به غزلیات حافظ و مثنوی مولانا بیشتر از این بزرگان مدد گرفته ام .
* * * * * * *
» قالب اشعاری که میسرائید از لحاظ وزن و نوع شعر چگونه است؟
قالب اکثر اشعار که سروده شده غزل و مثنوی است که اوزان متفاوتی را من تجربه کردم . اما بیشتر بر ورزن ” فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ” و ” مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن ” .
* * * * * * *
» در نوحه سرایی بیشتر بر چه مفاهیمی تأکید دارید؟ ذکر مصیبت و یا بیان حماسه و رشادت؟
به اعتقاد من سه عنصر عاطفه ، منطق و حماسه باید در نواها و شعرهای عاشورایی یا همان نوحه ها نقش داشته باشند. هم صرف پرداختن به عاطفه و فراموش کردن جنبه های منطق و عقل و هم فراموش کردن جنبه حماسه و عزت و ناقص کردن این حادثه عظیم آسیب محسوب می شود.
* * * * * * *
» تا چه حد بر تخیلات شاعرانه تأکید دارید؟
ببیند در این حادثه تخیل و رؤیا پردازی های احساسی و غلو کردن و تحریف هیچ جایگاهی ندارد . زبان شعر در رثای ائمه علیه السلام قاصر است اما برای تبیین این رشادت ها و از خود گذشتگی ها بدون شک بررسی تمام گوشه های زندگی این بزرگواران باید سر لوحه تلاش و سرمشق هر شاعر آیینی باشد .
* * * * * * *
» نسبت به دهه پنجاه و قبل از آن چه تغییراتی از نظر شعر و آهنگ و فرم حرکات سینه زن به وجود آمده است؟
با ارج نهادن به تلاش ها و زحمات بزرگوارانی که در گذشته برای اعتلای این آیین قدم های سترگی برداشته اند ، در سی سال گذشته تغییرات بجا و کار آمدی در شیوه سرایش و آهنگ گذاری صورت گرفته که باعث ایجاد تنوع و اندیشه ورز کردن ذهن مستمعین و مخاطبان و عاشقان به ائمه اطهار شده است .
* * * * * * *
» از نظر شما مشخصه شعری که در شأن اهل بیت باشد چه هست؟
شعر باید در شأن مقام والای ائمه علیه السلام سروده شود .
* * * * * * *
منتخبی از اشعار اجرا شده آقای کیامرث خورده بین
* * * * * * *
» در وادی شعر برخی ابیات بر دل سراینده بیشتر می نشیند. شما در بین اشعارتان آن شعر یا بیتی که خیلی به دل خودتان نشسته کدام شعر بوده؟
بر تو چـــه آمـــده خورشیـــد مهـــــربان از غصــــه ات مگـــو یـــار آتشـــم مزن
چیــزی که دشمنت می خواست کرد دوست شد جعــــده قـــاتلت شیــــطان ترین زن
* * * * *
از بند جهالت رسته چشم بر همه دنیا بسته
دل در گرو حق داده از بارشقاوت خسته
حرآمده یاران در سایه قرآن
از تب و تاب مولا سوخت زان همه داغ عظمی سوخت
بسیار مصائب دیده در گستره غمها سوخت
حرآمده یاران در سایه قرآن
چهره و چشمش گریان است نور یقین را خواهان است
تا روح رهایی یابد عازم خیمه ایمان است
* * * * *
دانــی که چه می گوید ، این مرشــد روحانی این روح صفــا گستــــر در قامت انسانـــی
رب را تو اگر خواهــی هر آینــه بشنــــاسی خود را بشناس ای جان بیرون ز هر احساسی
* * * * *
تو میخواهی گره از کار این غمخانه بگشایی گناه
نانجیبان را به هر آیینه بنمایی
همین لشکر یتیمان علی بودند در
کوفه زمانی همرهان یکدلی بودند
در کوفه
صراط راست را گم کرده این خیل
ستم پیشه که
اینگونه حقیقت را بخشکانیده از ریشه
* * * * *
وقت بیداری، بدون درد نیست آنکه در ظلمت بماند مرد نیست
خواب خوش از خانه دورت می کند مانده درشب ! ناصبورت می کند
ای غریب افتاده در دنیای هرز سیب غفلت را مکن از دیو قرض
خصم سنگین دل ، چه می خواهد ز تو فتنه می کارد مکن بارش درو
* * * * * * *
» در مدت زمانی که در این عرصه فعال هستید با آهنگساز و نواسازهای زیادی همکاری داشته اید. به صورت کلی از نحوه همکاری خود با آنها توضیح دهید. (در مورد آثاری که در عزاداری سنتی اجرا شده اند)
ببینید عمده فعالیت من در زمان حیات استاد خرمایی صورت گرفت که باعث پیشرفت هنر من هم بود مساعدت ایشان در زمینه آهنگ سازی برای من بسیار اتفاق خوبی بود . همچنین همکاری با جناب آقای مهندسی و برادر عزیزم محمد علی تنگسیری و آقای ابراهیم میرشکاری .
» شما چند سال افتخار همکاری با زنده یاد عبدالحسین خرمایی داشته اید. از ایشان و نحوه همکاریتان بگوئید. خاطره ای از ایشان در طول این مدت اگر دارید بیان نمایید.
کار با ایشان افتخاری بود که نصیب بنده شد . واقعا هر وقت شعری به ایشان می دادم جهت آهنگ گذاری از همان لحظه تا وقتی که آهنگ کامل می شد بسیار جذاب و پر احساس بود . گاهی ایشان تماس می گرفتند و ابتدای ملودی را می خواندند و از فراز و فرودهای خلاقانه ای که در ملودی اتفاق افتاده بود پرده بر می داشتند و من را غرق در شوق و لذت می کردند . واقعا ایشان یک متخصص در امر آهنگ گذاری بودند سرشار از نبوغ و استعداد بالایی در زمینه شناخت شعر و احساس حاکم بر فضا .
* * * * * * *
» تا چه حد به نواساز و نوحه خوان اجازه می دهید اعمال سلیقه و نظر (گاهی تغییر و جابجایی واژگان و …) در اشعار شما داشته باشند؟
تا جایی که به کلیت شعر لطمه ای وارد نشود از تجربه ی دوستان استفاده می کنم .
* * * * * * *
» از احساستان وقتی اشعار شما در مراسمات خوانده می شود و با عکس العمل مردم مواجه می شوید بگویید.
احساس من تنها در زمان سرودن شعر اتفاق می افتد . اما از بازخوردهایی که بعد از اجرا می گیرم بسیار خرسند می شوم حتی گاها از انتقادات هم بسیار سود می برم و در کار از آنها بیشتر استفاده می کنم .
* * * * * * *
» تأثیرگذارترین کتابی که تا به حال مطالعه کردید (چه از لحاظ ادبی چه معرفتی) چیست؟
تاثیر گذارترین کتابی که خوانده ام کتاب مثنویی مولوی و کتاب نیروی حال اثر اکهات تول در زمینه خودشناسی بوده است .
* * * * * * *
» به چه سبک موسیقی علاقه دارید؟
من بیشتر موسیقی سنتی را گوش می کنم .
* * * * * * *
» برای جوانان و علاقه مندانی که در ابتدای راهند یا می خواهند فعالیتی در این زمینه داشته باشند چه توصیه ای دارید؟
بدون شناخت و آگاهی به این وادی وارد نشوند . این وادی بسیار حساس و مقدس است باید آگاهی کامل نسبت به این بزرگان پیدا کرد . تنها از روی چند کتاب نمی توان به عظمت وجودی این بزرگان پی برد لذا باید با خودسازی خودشناسی و ژرف نگریستن در کلام ائمه به معرفت ایشان پی برد . مطالعه فراوان همراه با آموزش صحیح لازمه کار علاقه مندان به این دستگاه است.
* * * * * * *
» کلام آخر
ببینید شاعر آیینی باید دل در گرو این آرمان ها و ارزش های اسلامی داشته باشد و اگر در این کار موفق باشد آرمان ها خواه ناخواه در شعرش نشان داده خواهد شد .
در این زمینه ما باید به خودسازی بپردازیم تا دل های مشتاقی که دل در گرو این ارزش ها دارند زمینه خلق و بروز بیشتری پیدا کنند .
باید تلاش کنیم آسیب های موجود به دقت شناسایی و برطرف شوند .
الگو پذیری ها باید هوشمندانه باشد و تعریف سطحی و نازل از ادبیات عاشورایی نداشته باشیم و مراسم آیینی ما فضایی برای خودسازی ، فکر سازی ، انسان سازی و به کمال رسیدن روح انسانی باشد .
و در انتها مداحان رسالت بزرگی بر دوش دارند و می توان گفت نماینده امام حسین (ع) در هر مجلس آیینی هستند که برای ایشان برپا می شود لذا باید بتوانند تمام ارزش هایی که امام حسین (ع) به خاطر حفظ آن از جان و مال خود گذشتن را به دل مخاطب بنشانند چرا که امروز مخاطبین این عرصه از درک بالایی برخوردار هستند . مداحان باید به دنبال ارتقاء سطح کیفی خودشان باشند . از این رو استفاده از اشعار پر مغز و پرتوان و پرهیز از اشعار سخیف و بی محتوا را سرلوحه کار خودشان قرار دهند .
* * * * * * *
نظر دهید